देबूजी झिंगराजी जानोरकर- सामान्यत: संत गाडगे महाराज आणि गाडगे बाबा म्हणून ओळखले जाणारे, समाज सुधारक आणि भटक्या भिकारी होते ज्यांनी महाराष्ट्रात सामाजिक विकासासाठी साप्ताहिक उत्सव आयोजित केले. त्यांनी त्यावेळी भारताच्या ग्रामीण भागात बरीच सुधारणा केली आणि बरीच राजकीय पक्ष आणि सामाजिक संस्था आजही त्यांच्या कार्यातून प्रेरणा घेत आहेत. आपले वास्तविक नाव देवीदास डेबुजी होते. महाराजांच्या जन्माच्या महाराष्ट्राच्या अमरावती हवाल्याच्या आंधळगाव, सुरजी तालुका शेडगाव खेड्यात एका धोबीच्या कुटुंबात घडले. आम्ही एक घुमटे पुन्हा समाजसेवक, वे पॅरो इन फिट्टी चप्पल आणि सर पर मिट्टी का कोटोरा ढक्कर पप्पल ही यात्रा केली. आणि त्यांची ओळख होता. जेव्हा आपण कोणत्याही गावात प्रवेश करता तेव्हा तो त्वरित गटर आणि रास्ते को साफ़ करण्यासाठी प्रवेश करतो. आणि काम केल्यावर स्वयंचलितपणे लॉग इन करा. गाँवच्या लोकांनो, त्यांच्या कडे लक्ष दिले नाही आणि बाबाजींचा वापर सामाजिक विकास आणि समाजातील शारीरिक विकासा मध्ये आहे. लोगो येथून निघालेल्या महाराज स्कूल, धर्मशाला, हॉस्पिटल आणि जानवरोचे निवास स्थान बनवाते.गांडवोच्या सफाई नंतर संध्याकाळच्या काळात कीर्तन कलेवर आणि आपल्या कीर्तनच्या माध्यमातून जन-जनपर्यंत लोकोपकार आणि सोसायटी कलिटानचे प्रकाशन आले. आपल्या कीर्तन्ट्सच्या वेळेत लोगो अन्धविश्वास भावनांच्या विरुद्ध शिक्षित आहेत. आपल्या कीर्तनोंमध्ये संत कबीर दोन उपयोगही झाले आहेत.संत गाडगे बाबा सच्चेचा पयोगी योगी. महाराष्ट्राच्या कोने-कोनेमध्ये अनेक धर्मशाळे, गौशाला, विद्यालय, चिकित्सालय आणि छत्रवासुंचे त्यांनी निर्माण केले.हे सर्व तेही माँग-माँगकर बनवणारे कुतुन्म आपल्या संपूर्ण जीवनात या महापुरुषांकरिता आपल्या कुटियापर्यंत बनत नाहीत. धर्मशालां बर्मदे किंवा आजूबाजूच्या कोणत्याही झाडाच्या खाली तिची साडी जिंदगी प्रेम दी. गुरुदेव आचार्यजी ने ठीक एक लाकूड, फटी-पुरानी चादर आणि मिट्टी का एक बर्टन जो खाना-पीने और कीर्तन के समय ढपली का काम किया, जिनकी संपत्ति थी। तेव्हां महाराष्ट्राच्या भिन्न-भिन्न भागांमध्ये मिट्टीचा बर्तन वाले गाडगे बाबा आणि जिथे पुतळे-गोदाते वाले बाबाचे नाम पुतले गेले होते. आपले वास्तविक नाव आज पर्यंत कोणत्याही ज्ञात नाही.संपूर्ण महाराष्ट्रात समरसता, राष्ट्रीय एकता, जन जागरण आणि समाज क्रांतिकृत असंतृत स्रोत उदयक संत गाडगे बाबा का जन्म 23 फेब्रुवारी सन 1876 का महाराष्ट्राचा अकोला दुर्घटना मित्रपुर गावात त्रयोदशी कृष्ण पक्ष महाशिवरात्री पावन पर्व बुधवार का दिवस समाजात घडले. त्यानंतर खासपुर गावात नाव बदलू श्रावण द्या. गाडगे बाबा चा बचाव का नाम डूबूजी होता. संत गाडगे के देव सदृश चंद्र आणि सुदौल शरीर, गोरा रंग, प्रगत ललाट आणि प्रभावशाली व्यक्तित्व कारक लोकांकडे पहाटे पुकारणे लागे कालांतरात नाम अपभ्रश हो गया देबुजी होया प्रकाराने आपले संपूर्ण नाव डेबूजी झिंगराजी ज्ञानेकर झाले. त्यांच्या वडिलांचे नाव झिंगरजी आईचे नाव साखुबार्इ आणि एकूण नाव ज्ञानेकर होते. डेबू जी नेहमी आपल्याबरोबर मिट्टीवर मटके म्हणून एक लक्षात ठेवते. स्वयंपाकाच्या खात्यात आणि पाण्यालाही पाणी नाही. महाराष्ट्रात मट्टेच्या तुकड्यांना गाडगा सांगते. काही कारणांमुळे लोक गाडगे महाराज काही लोक गाडगे बाबा कहणे आणि त्यानंतर संत गाडगे यांचे नाव होते. गाडगे बाबा डा. अम्बेडकर संपूर्ण आयुष्यमान आणि त्या काळातील पंद्रह वर्षांचा काळ वाढला आहे. तसे गाडगे बाबा खूपच राजकारणी आहेत ज्यातून मिळते-संग्रहित হয়. पण वे डॉ. आंबेडकरांचे कार्य अत्यधिक प्रभावी होते.ज्यायोगे समाज सुधारणेचे कार्य केले आहे, ते आपल्या कीर्तनद्वारे लोक उपदेश देणारे आहेत, समान कार्य आंबेडकर राजनैतिक कर्तव्य आहेत. गाडगे बाबाची कार्ये जिथे दिली गेली तिथे. आंबेडकर औरकथित साधु-संत दूर अंतरावर आहेत, लहान गाडगे बाबा का प्रतिष्ठित आहेत. आम्ही गाडगे बाबाच्या वेळेस मिळतो आणि समाज-सुधार संबंधी सल्लागारांना सल्ला-मशविरा देखील देतो. डॉ. आंबेडकर आणि गाडगे बाबा यांच्या संबंधातील समाजशास्त्री प्रो. विवेक कुमार लिहितो की ‘‘ आज कल दलितांना त्यात दोनो सीख लेणी द्या.विशेष विद्यापीठ आणि महाविद्यालयात आधुनिक समाजशास्त्र, ज्यात सामाजिक घटना आणि समाज सुधारणेचे मिशनरी आणि किताबीज्ञान से परे हुए वादी दलित घटनाएं ट्रिकर भरी नजरों से मिलती हैं और बस अपने आप में शामिल हो जाती हैं। आज बाबासाहेबांहूनही जास्त लोकसंख्या काय आहेत? बाबा साहेब संत गाडगे यांच्या आंदोलनात आणि सामाजिक बदलण्याच्या विषयात मायानाथ होते.एक दिवस ढेबू जेव्हा शेतातल्या धान्याची भरभराट होते, तेव्हा त्या भागातील भगवंतांना त्या वेळी धान्य मिळते. साधू हो हरकतचा मोठा कुतूहल पाहतोय. तो ढेबुला विचारतोय, तो काय आहे? ढेबुच्या म्हणण्यानुसार ये कीचड पासून भरी गंदी नाले आहेत, जो लोकांच्या चेह-यावर गोंधळ आहे. होय, लोगोची घर-आँगन अशी एक गोष्ट आहे आणि दुर्बोधदार नालिशियांची सफाई केली जाऊ शकते, लोकांच्या सामाजिक भावनेने?चिंताजनक बडबड करणारे लोक काय करतात, आपल्या कामात लगबग करतात.ढेबु ने तुमचा पास कोटरे-नमा एक मिट्टी का पात्र रख रखाव। वे गांडव-होमन्सच्या आस-पास जिथे जेथे गंडगी भेट दिली जाते, त्याठिकाणी सुरुवात केली जाते. या वेळेस आपल्याकडे जेवणाची काही वेळ नव्हती तर त्याने आपल्या मिट्टीचे पात्र काय केले. काही लोक त्यात प्रवेश करतात पण पैसे देतात. ढेगुळांमधल्या काही वस्तूंचा तुमचा ठेवा ठेवा आणि बहुतेक गावंकाच्या डोक्यावर काम करावं लागत नाही.29 वर्षांच्या आयुष्यात आणि 29 वर्षांच्या आयुष्यात बुद्धांचा जन्म झाला. डेबोज जी के हाथ में लाठी के हाथ में मिट्टी का भिक्षा वर्ण और शरीर पर फटे-बूथ चित्थों का विठ्ठ-विठ्ठ कर चीवर जैसा बनाना चालि दिये. बाबा जेव्हा कोणत्याही बस्तीच्या गुजराती होते आणि त्याकाळात कुत्रा होता तेव्हा बाबा त्यांना वाचविण्याचा प्रयत्न करीत होते आणि पुन्हा एकदा तो लहू-लुहन हो जाता है .. मौसम की मार से बचने वाले बाबा फटे-बूढ़ी चिथेटि सर्व जिस्म पर लिपटेकेशन, एका हाताने लाठीच्या काठीमध्ये मिट्टीच्या ओकरासारख्या फोटोग्राफर वेश्या-बुशाचा पहा कुट्टन्स का भौंकना काटना लाजमी.कुट्टन्स द्वारे लहान मुलांनी झुंड चिल्लाटे पागल केले. पागल आले. बाबाच्या या लोकांकडून लोकांचेही संशय आहेत.त्याला त्रास होता आणि त्रास होत होता … सुरुवातीच्या काळात त्यास त्रास होत होता, परंतु हळूहळू निराशा येते. अल्पसंख्यक समाजात डूब जीचे नाव नवीन नाही. लोकांचे भजन गायक आणि उपदेशकाच्या रूपात प्रथम आले. या वेळी काही नवीन लिबास होते. एक दिवस तो शांततेत गेला, त्या वेळी लोकांची हिंसक स्थिती पहायला मिळाली, पण नजदीक येऊन त्याची ओळख झाली, पुरी बाटीत कुत्रा ढेरा, ज्यामुळे त्याला त्रास झाला.मक्खीं भिनभना दि थी। इधर-उधर सुअर लॉट होत. डेबू बाबा बत्तीस यांच्या संबंधीत संबोधनाबद्दल बोलले गेले ते भाऊ आणि बहिणी आपण आपल्या घरातील बंगाल या गोंडगी देखें हे गॉडगी कई किस्म के बीमारियों का कारण बन गया है कि लोग लोग ताश खेलते हैं, शराब पीने में हैं, बहिष्कार इधर उधर वार्तालाप आपल्या वेळेचा नाश करायचा असेल तर त्या वेळेत स्वच्छता अभियान चालू असेल. त्याच्याबरोबर तो स्यवान जुट आहे आणि लोक त्यांच्याबरोबर घेतात. शाम तक वस्ती चमकली. या प्रकारात त्याने एक चांदीची साफसफाई केली तर शेजारच्या शेजारच्या ठिकाणी शांत वातावरण होते. गाव-गाव बस्ती चर्चित होऊ. हा प्रकार आता तो गाडगेबाबाच्या नावावरून पुकारे जाणून घ्या.बाबा तुमच्या आयुष्यात काही शिष्य झाले नाहीत.
